Hỏa hoạn không chỉ gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản mà còn cướp đi tính mạng của nhiều người. Mỗi vụ cháy xảy ra đều để lại hậu quả đau lòng và là hồi chuông cảnh tỉnh về ý thức phòng cháy chữa cháy (PCCC) trong cộng đồng.

Những nguyên nhân gây hỏa hoạn phổ biến nhất

1. Sự cố chập điện

Nhiều vụ cháy lớn tại nhà dân, chung cư mini hay các xưởng sản xuất xuất phát từ việc chập điện vào ban đêm khi mọi người đã ngủ, không làm chủ được sự cố, gây thiệt hại nặng nề và thương vong lớn.

• Sử dụng thiết bị điện cũ, chất lượng kém

• Cắm quá nhiều thiết bị vào một ổ điện

• Dây điện bị chuột cắn, bong tróc vỏ bọc

• Không có cầu dao tự động ngắt khi quá tải

• Lắp đặt hệ thống điện không đúng kỹ thuật

• Bỏ qua việc kiểm tra, bảo trì định kỳ

Nguyên nhân gây hỏa hoạn

2. Bất cẩn trong sử dụng nguồn lửa, nhiệt

Nhiều vụ cháy nhà trong dịp Tết, rằm, giỗ chạp xảy ra do đốt vàng mã hoặc chủ quan với vật liệu dễ cháy. Khi ngọn lửa bùng lên thì không thể khống chế dẫn đến hỏa hoạn lớn xảy ra gây ra những thiệt hại không hề nhỏ.

• Đun nấu quên tắt bếp, dầu mỡ bốc cháy

• Đốt vàng mã, thắp hương, nến để gần rèm cửa, giấy, vải…

• Hàn xì thiếu biện pháp che chắn, bảo vệ khu vực xung quanh

• Không có người trông coi khi đang sử dụng lửa

• Thiếu kỹ năng xử lý tình huống khi lửa bùng phát

• Chủ quan với những vật dễ bén lửa

3. Sơ suất trong sinh hoạt hàng ngày

Có rất nhiều trường cháy nhà xảy ra khi người sử dụng điện chủ quan với những thiết bị mình đang sử dụng. Chính điều này gây nên những sự việc đáng tiếc xảy ra liên quan đến cháy nổ bất ngờ, thậm chí từ những đốm lửa khi sử dụng bếp không an toàn cũng có thể gây ra hỏa hoạn lớn.

• Hút thuốc trong phòng kín, gần vật dễ cháy

• Sử dụng bếp gas mini kém chất lượng trong không gian kín

• Sạc điện thoại, laptop, xe máy điện qua đêm

• Dùng thiết bị không rõ nguồn gốc, không đạt tiêu chuẩn an toàn

• Không giám sát khi đang nấu ăn hoặc sử dụng thiết bị điện

4. Cháy do khí đốt & hóa chất dễ cháy

Đây là những trường hợp cháy dễ xảy ra trong các nhà máy sử dụng hóa chất hay khí đốt, gây thiệt hại kinh tế vô cùng nặng nề nếu như không biết cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả. Nhiều vụ nổ lớn tại xưởng sản xuất sơn, kho chứa xăng dầu… đã dẫn đến hỏa hoạn không thể kiểm soát trong thời gian ngắn.

• Rò rỉ khí gas không phát hiện sớm

• Bảo quản xăng dầu, sơn, dung môi không đúng quy cách.

• Làm việc với hóa chất dễ cháy nhưng không có quy trình an toàn.

• Để các vật liệu dễ cháy gần nguồn lửa/nhiệt.

5. Cháy rừng & thiên tai gây cháy

Các tỉnh miền núi và miền Trung Việt Nam thường xuyên xảy ra cháy rừng mùa hè. Một phần có thể do thiên nhiên, nắng nóng kéo dài, sét đánh gây cháy rừng, nhưng cũng có thể do sự bất cẩn trong khi đốt lửa ngoài trời.

• Thiếu thiết bị chống sét hoặc giám sát nhiệt độ khu vực

• Người dân đốt rác, dọn vườn, đốt ong gây cháy lan

• Sét đánh trúng cây khô hoặc hệ thống điện ngoài trời

• Thiếu kiểm soát hoạt động đốt ngoài trời

• Không có lực lượng giám sát và xử lý kịp thời

Cháy rừng gây thiệt hại nghiêm trọng

6. Do sự cố từ thiết bị điện tử, pin và máy móc hiện đại

Các vụ cháy hộ dân cư các năm trước đều liên quan đến việc sạc xe điện, hay sử dụng sạc điện thoại khi đang sử dụng cũng dễ gây cháy nổ. Ngoài ra cũng có một số nguyên nhân khác do các thiết bị điện tử bị quá tải, hay sử dụng sai cách.

• Máy nóng lạnh, máy sấy, lò nướng, tủ lạnh dùng lâu ngày.

• Thiết bị sưởi điện vào mùa đông.

• Sạc pin không đúng cách, linh kiện lỗi.

• Thiết bị bị quá tải, không có bộ ngắt điện khi quá nhiệt.

• Không vệ sinh, bảo dưỡng máy móc định kỳ.

7. Thiếu kiến thức và ý thức về phòng cháy

Hiện nay, việc tăng cường kiến thức và ý thức phòng cháy chữa cháy đang được tuyên truyền và phổ biến trong người dân rất nhiều. Một số cơ sở kinh doanh bắt buộc phải đáp ứng đủ điều kiện về chữa cháy mới được hoạt động trên địa bàn.

• Không trang bị bình chữa cháy tại nhà/xưởng.

• Không biết cách sử dụng thiết bị PCCC.

• Không có lối thoát hiểm, sơ đồ thoát nạn.

• Mất thời gian xử lý ban đầu, khiến cháy lan nhanh.

• Thiệt hại nhân mạng do hoảng loạn, thiếu kỹ năng thoát hiểm.

Cách phòng cháy chữa cháy hiệu quả

1. Đối với hộ gia đình

• Kiểm tra hệ thống điện định kỳ, không cắm quá nhiều thiết bị vào một ổ cắm

• Sử dụng thiết bị điện đạt chuẩn, có nhãn mác, nguồn gốc rõ ràng

• Đặt bếp nấu ở vị trí an toàn, không để gần rèm cửa, giấy, vải dễ cháy

• Không đốt vàng mã trong nhà hoặc nơi kín gió

• Tắt bếp, tắt thiết bị điện trước khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà

• Không để trẻ nhỏ chơi với lửa, bật lửa, diêm

• Trang bị bình chữa cháy mini, chăn chống cháy, mặt nạ phòng độc

2. Đối với cơ sở kinh doanh, sản xuất

• Thiết kế hệ thống điện công nghiệp đúng chuẩn, có cầu dao riêng từng khu vực

• Bố trí các chất dễ cháy cách xa nguồn nhiệt và hệ thống điện

• Đào tạo nhân viên kiến thức về PCCC, hướng dẫn sử dụng bình chữa cháy và thoát hiểm

• Tổ chức kiểm tra, bảo trì hệ thống PCCC định kỳ

• Trang bị đầy đủ thiết bị báo cháy, chữa cháy, lối thoát hiểm, đèn exit

• Có nội quy PCCC rõ ràng, dễ hiểu, dán nơi dễ nhìn

3. Đối với nhà cao tầng, chung cư

• Hệ thống báo cháy và chữa cháy tự động phải được kiểm tra định kỳ

• Không để vật cản ở hành lang, cầu thang, lối thoát hiểm

• Tổ chức diễn tập thoát nạn định kỳ cho cư dân

• Có sơ đồ thoát hiểm ở mỗi tầng

• Khuyến khích các căn hộ tự trang bị bình chữa cháy, mặt nạ lọc khí

• Không tích trữ gas, xăng dầu trong nhà với số lượng lớn

Các thiết bị PCCC cần có

BIỆN PHÁP CHỮA CHÁY KỊP THỜI

1. Giữ bình tĩnh

• Không hoảng loạn, hét lớn, gây náo loạn.

• Đánh giá tình hình nhanh chóng: vị trí cháy, mức độ cháy, có người mắc kẹt không.

2. Cắt nguồn điện

• Nếu có thể tiếp cận an toàn, ngắt cầu dao điện khu vực đang cháy để tránh chập cháy lan rộng hoặc điện giật.

3. Dập tắt đám cháy nhỏ

• Dùng bình chữa cháy phù hợp:

  • Bình bột, bình CO₂: Dùng cho cháy thiết bị điện, xăng dầu.

  • Chăn chống cháy: Dùng để phủ lên ngọn lửa đang cháy, ví dụ cháy nồi dầu ăn.

  • Không dùng nước để chữa cháy điện hoặc dầu mỡ, sẽ khiến cháy lan nhanh hơn.

4. Gọi lực lượng cứu hỏa

• Gọi 114 (Cảnh sát PCCC) ngay lập tức, cung cấp thông tin rõ ràng:

  • Địa điểm cháy

  • Mức độ cháy

  • Có người mắc kẹt hay không

5. Hỗ trợ thoát nạn

• Hướng dẫn mọi người thoát ra bằng lối thoát hiểm.

• Dùng khăn ướt, mặt nạ lọc khói che mũi miệng khi thoát khỏi đám cháy.

• Nếu kẹt trong phòng kín, hãy đóng kín cửa, dùng khăn ướt chặn khe cửa, gọi cứu hộ qua cửa sổ hoặc ban công.

CÁC THIẾT BỊ PCCC CẦN CÓ

Đừng để hỏa hoạn biến mọi thứ thành bi kịch. Phòng cháy chữa cháy không phải là việc riêng của lực lượng cứu hỏa mà là trách nhiệm của toàn xã hội.Mỗi người dân, mỗi hộ gia đình, mỗi tổ chức cần chủ động trang bị kiến thức, thiết bị và thái độ nghiêm túc trong việc phòng chống cháy nổ.