Nhắc đến quy định xe cứu thương tại Việt Nam, phần lớn người dân chỉ nghĩ đơn giản rằng “xe cấp cứu có còi ưu tiên là được chạy nhanh”. Tuy nhiên, phía sau đó là một hệ thống quy định rất chặt chẽ liên quan đến cấu tạo xe, tiêu chuẩn thiết bị, nhân sự bắt buộc, giấy phép vận hành và quy tắc tham gia giao thông.
Những quy định này được xây dựng nhằm đảm bảo mỗi chiếc xe cứu thương thực sự hoạt động như một “phòng cấp cứu di động”, an toàn cho cả bệnh nhân lẫn cộng đồng. Tuy vậy, có không ít điều luật chi tiết mà nhiều người – kể cả những ai từng sử dụng dịch vụ cấp cứu – vẫn chưa hề biết đến.
Có nhiều quy định xe cứu thương cần biết
Xe cứu thương ở Việt Nam được quản lý theo những văn bản nào?
Xe cứu thương không phải là phương tiện hoạt động tự do mà chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản pháp luật. Sự kết hợp của nhiều văn bản giúp đảm bảo xe cứu thương hoạt động đúng chức năng, không bị lạm dụng hoặc gây nguy hiểm cho người khác.
-
Luật Giao thông đường bộ
-
Thông tư 27/2017/TT-BYT về tiêu chuẩn xe cứu thương
-
Thông tư 01/2018/TT-BCA về quy định xe ưu tiên
-
Quy định kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường
-
Các quy định về cấp phép dịch vụ vận chuyển y tế
Quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật của xe cứu thương
Xe cứu thương không chỉ là phương tiện di chuyển người bệnh mà còn là “phòng cấp cứu thu nhỏ”, đòi hỏi phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt để bảo đảm khả năng hỗ trợ y tế kịp thời, hiệu quả và an toàn.
Vì vậy, việc nghiên cứu các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật của xe cứu thương là cần thiết nhằm góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ cấp cứu và đảm bảo sự đồng bộ trong quản lý, sử dụng phương tiện tại Việt Nam hiện nay. Đây là phần mà nhiều người bất ngờ nhất, bởi một chiếc xe cứu thương đạt chuẩn phải đáp ứng hàng chục tiêu chí.
Cấu tạo xe
-
Là xe ô tô chuyên dụng, có khoang bệnh nhân riêng biệt
-
Được lắp đặt hệ thống đèn ưu tiên, còi ưu tiên, biển xe theo đúng quy định
-
Có ghế cho nhân viên y tế
-
Có tủ thuốc, tủ đựng dụng cụ y tế
-
Có hệ thống chiếu sáng chuyên dụng phục vụ cấp cứu
-
Sàn chống trượt, dễ vệ sinh và kháng khuẩn
Thiết bị y tế bắt buộc & nâng cấp
-
Băng ca cấp cứu tiêu chuẩn
-
Bình oxy y tế, đồng hồ đo, mask thở
-
Máy hút dịch
-
Túi cấp cứu (CPR kit)
-
Dụng cụ cố định chấn thương (nẹp cổ, nẹp tay chân, nẹp cột sống)
-
Máy đo SpO₂, huyết áp
-
Thuốc cấp cứu theo danh mục bắt buộc
-
Máy thở di động
-
Monitor theo dõi bệnh nhân
-
Máy sốc tim tự động (AED)
-
Băng ca thủy lực
Quy định về nhân sự trên xe cứu thương
Xe cứu thương phải được bố trí đội ngũ nhân sự phù hợp, có trình độ chuyên môn và kỹ năng cấp cứu theo quy định của pháp luật. Việc tìm hiểu các quy định về nhân sự trên xe cứu thương vì thế có ý nghĩa quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ cấp cứu, đồng thời bảo đảm sự thống nhất trong công tác tổ chức, quản lý và vận hành hệ thống vận chuyển y tế tại Việt Nam.
Lái xe chuyên môn
-
Được đào tạo lái xe ưu tiên
-
Có kiến thức cơ bản về cấp cứu đường bộ
-
Biết hỗ trợ đưa – đón bệnh nhân an toàn
-
Hiểu rõ quy trình vượt xe, ưu tiên trên đường
Nhân viên y tế đi kèm
-
Điều dưỡng
-
Kỹ thuật viên cấp cứu
-
Hoặc bác sĩ (đối với ca nặng, chuyển tuyến hồi sức)
Với những con người có chuyên môn y tế trên xe, họ cần biết phải làm những việc quan trọng giúp người bệnh như hồi sức cấp cứu cơ bản, sử dụng máy móc y tế trên xe. xử lý tình trạng xấu trên đường
Quy định mặc trang phục: Nhân viên y tế và lái xe phải mặc đồng phục theo quy định ngành, có thẻ nhận diện.
Quy định về vận hành xe cứu thương: Đây là phần nhiều người dân không nắm rõ, đặc biệt là khi nào xe được phép bật còi – đèn ưu tiên.
Khi nào được bật còi ưu tiên?
Nếu xe chạy rỗng, hoặc vận chuyển bệnh nhân không phải ca cấp cứu, không được bật còi ưu tiên. Xe cứu thương chỉ được bật còi, đèn ưu tiên khi:
-
Đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu
-
Đang vận chuyển bệnh nhân nguy kịch
-
Đang đi đến hiện trường tai nạn theo lệnh điều động
Quyền ưu tiên khi tham gia giao thông
-
Đi vào đường ngược chiều
-
Vượt đèn đỏ
-
Đi vào đường cấm (nếu cần thiết)
-
Không gây tai nạn
-
Không làm phương tiện khác gặp nguy hiểm
Tốc độ di chuyển
-
Lái xe phải giảm tốc khi vào giao lộ
-
Không được vượt xe ở chỗ bị che khuất
-
Không được chạy quá tốc độ cho phép khi xe không bật tín hiệu ưu tiên
Ghi sổ vận hành
-
Thông tin bệnh nhân
-
Thời điểm xuất phát – đến nơi
-
Tên nhân viên phụ trách
-
Biên bản bàn giao bệnh nhân
Điều kiện để một đơn vị được phép kinh doanh dịch vụ xe cứu thương
Nhiều người bất ngờ khi biết rằng không phải ai mua xe cứu thương về cũng được chạy dịch vụ.
-
Được cấp phép hoạt động vận chuyển y tế
-
Có bác sĩ chịu trách nhiệm chuyên môn
-
Có số lượng nhân viên y tế đáp ứng quy mô
-
Có đội xe đạt tiêu chuẩn kỹ thuật
-
Có kho bảo quản thiết bị y tế, thuốc men
-
Có hợp đồng kiểm định – bảo trì thiết bị
-
Có hệ thống trực cấp cứu 24/7
Việc này giúp ngăn chặn tình trạng xe “dù” giả danh xe cứu thương để trục lợi.
Các hành vi vi phạm liên quan đến xe cứu thương – phạt rất nặng nhưng ít người biết
Bật còi ưu tiên sai quy định
Mức phạt có thể lên đến hàng triệu đồng.
Sử dụng xe cứu thương sai mục đích
Ví dụ:
-
Chở khách
-
Chạy dịch vụ không có giấy phép
-
Chở hàng
Mức phạt có thể lên tới 50–70 triệu đồng, thậm chí tịch thu xe.
Không đủ trang thiết bị theo quy định
Xe có thể bị đình chỉ hoạt động.
Không có nhân viên y tế đi kèm khi vận chuyển bệnh nhân
Đây là vi phạm nghiêm trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
Vì sao cần quy định chặt chẽ đối với xe cứu thương?
Việc siết chặt quy định đối với xe cứu thương không chỉ nhằm bảo đảm chất lượng dịch vụ y tế mà còn ngăn ngừa các rủi ro, sai phạm và tình trạng lạm dụng phương tiện đặc thù này vào mục đích không phù hợp. Do đó, tìm hiểu lý do vì sao cần có các quy định nghiêm ngặt là bước quan trọng để nhận thức đầy đủ về trách nhiệm quản lý và sử dụng xe cứu thương trong thực tiễn.
Bảo vệ tính mạng bệnh nhân
Thiết bị không đủ – nhân viên không chuyên – vận hành sai cách đều làm giảm cơ hội sống sót của bệnh nhân.
Đảm bảo an toàn xã hội
Xe cứu thương chạy nhanh, vượt ẩu có thể gây tai nạn nghiêm trọng nếu không được kiểm soát.
Chống lạm dụng xe cứu thương
Nhiều trường hợp xe giả, xe tư nhân mạo danh để kiếm tiền, gây mất trật tự giao thông và ảnh hưởng uy tín ngành y tế.
Kết luận
Những quy định xe cứu thương tại Việt Nam không chỉ là thủ tục hành chính mà là nền tảng bảo đảm an toàn cho bệnh nhân và cộng đồng. Hiểu đúng quy định sẽ giúp người dân sử dụng dịch vụ một cách thông minh hơn, đồng thời giúp các đơn vị vận hành xe cứu thương chuyên nghiệp và minh bạch.
