Việc trang bị xe cứu thương cho các cơ sở y tế cần phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định của Luật Đấu thầu và các văn bản pháp lý liên quan. Xe cứu thương là phương tiện chuyên dùng thuộc tài sản công nên cần được lập kế hoạch, phê duyệt và đấu thầu theo đúng quy trình để đảm bảo tính công khai, minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước.
I. CƠ SỞ PHÁP LÝ ÁP DỤNG
-
Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 (hiệu lực từ 01/01/2024) – Toàn bộ quy trình đấu thầu mua sắm, bắt buộc áp dụng từ 2024
-
Luật Quản lý, sử dụng tài sản công số 15/2017/QH14 – Trình quản lý, phê duyệt, sử dụng tài sản
-
Nghị định 63/2014/NĐ-CP – Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu
-
Thông tư số 05/2023/TT-BYT – Quy định tiêu chuẩn, danh mục trang thiết bị xe cứu thương loại A, B, C
-
Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT – Quy định về đấu thầu qua mạng
-
Các văn bản phê duyệt chủ trương, dự toán đầu tư của cơ quan chủ quản (UBND, Bộ, Sở…)
Trang bị xe ô tô cứu thương cần những gì?
II. QUY TRÌNH TRANG BỊ XE CỨU THƯƠNG
🔹 BƯỚC 1: Xác định nhu cầu và lập đề xuất mua sắm
Đơn vị sử dụng (bệnh viện, trung tâm y tế huyện, viện chuyên khoa…) phải thực hiện các việc sau:
-
Khảo sát hiện trạng xe cứu thương hiện có:
-
Có bao nhiêu xe đang sử dụng?
-
Tình trạng kỹ thuật ra sao? Có còn sử dụng được không?
-
Nhiệm vụ chuyên môn yêu cầu loại xe nào (A/B/C)?
-
Xác định nhu cầu thực tế:
-
Có cần bổ sung hay thay thế xe?
-
Phục vụ nhiệm vụ gì: cấp cứu ngoại viện, vận chuyển liên viện, ICU lưu động?
-
Lập hồ sơ đề xuất mua sắm gửi cấp có thẩm quyền:
-
Tờ trình xin chủ trương
-
Báo cáo hiện trạng tài sản
-
Dự kiến chủng loại xe (loại A/B/C)
-
Ước tính giá trị xe (dựa trên báo giá thị trường)
-
Dự kiến nguồn vốn sử dụng (ngân sách tỉnh, viện trợ, vốn viện…)
📌 Kết quả: Nếu được chấp thuận → chuyển sang bước 2
🔹 BƯỚC 2: Phê duyệt chủ trương đầu tư và kế hoạch đấu thầu
Sau khi cấp có thẩm quyền (thường là UBND tỉnh, Sở Y tế hoặc Bộ) xem xét và phê duyệt chủ trương, đơn vị thực hiện mua sắm sẽ tiến hành:
-
Lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu, gồm:
-
Hình thức lựa chọn nhà thầu (đa phần là đấu thầu rộng rãi qua mạng)
-
Phương thức lựa chọn (một giai đoạn một túi hồ sơ)
-
Thời gian thực hiện gói thầu
-
Yêu cầu tiến độ, tiêu chuẩn kỹ thuật
-
Lập dự toán mua sắm:
-
Dựa vào báo giá từ 3 nhà cung cấp uy tín
-
So sánh để xác định giá gói thầu
-
Trình duyệt Sở Tài chính hoặc cơ quan tài chính cấp trên
📌 Kết quả: Có quyết định phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu → tiến hành đấu thầu
🔹 BƯỚC 3: Lập và phát hành Hồ sơ mời thầu (HSMT)
-
Lập Hồ sơ mời thầu với nội dung đầy đủ:
-
Mô tả chi tiết yêu cầu kỹ thuật xe cứu thương loại A, B hoặc C theo Thông tư 05/2023/TT-BYT
-
Yêu cầu về:
-
Thông số xe (động cơ, nhiên liệu, hộp số…)
-
Thiết bị y tế gắn theo xe (cáng, bình oxy, đèn còi, tủ y tế, liên lạc…)
-
Thời gian giao hàng, bảo hành, hướng dẫn sử dụng
-
Hồ sơ pháp lý: CO, CQ, giấy phép lưu hành, kiểm định thiết bị y tế (nếu có)
-
Phát hành HSMT trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia:
-
Theo đúng thời gian quy định (tối thiểu 10 ngày trước khi mở thầu)
Kết quả: Các nhà thầu đủ điều kiện nộp hồ sơ dự thầu
🔹 BƯỚC 4: Mở thầu – Đánh giá hồ sơ – Lựa chọn nhà thầu
-
Mở thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (tự động, công khai)
-
Tổ chuyên gia đánh giá hồ sơ dự thầu, theo 2 bước:
-
Đánh giá kỹ thuật:
-
Xe có đúng loại không?
-
Có đủ thiết bị y tế không?
-
Hãng xe, tiêu chuẩn khí thải, CO-CQ đủ không?
-
Đánh giá tài chính:
-
Giá dự thầu có hợp lý?
-
Có chênh lệch bất thường?
-
Có các chi phí ẩn hoặc vi phạm không?
-
Lập báo cáo đánh giá hồ sơ, chọn ra nhà thầu đáp ứng kỹ thuật và có giá thấp nhất (hoặc ưu thế rõ ràng)
Kết quả: Lập tờ trình phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu
🔹 BƯỚC 5: Phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu – Ký hợp đồng
-
Cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu (Sở Y tế hoặc UBND tỉnh)
-
Đơn vị mua sắm tiến hành ký hợp đồng với nhà thầu trúng thầu:
-
Ràng buộc rõ: thời gian giao xe, điều khoản thanh toán, bảo hành, phạt vi phạm
-
Giao trước 1 phần nếu có cam kết tạm ứng hoặc đặt cọc
Kết quả: Hợp đồng chính thức có hiệu lực → nhà thầu thực hiện giao xe
🔹 BƯỚC 6: Giao hàng – Nghiệm thu – Bàn giao sử dụng
-
Nhà thầu giao xe cứu thương đến địa điểm đã cam kết
-
Hội đồng nghiệm thu được thành lập gồm đại diện:
-
Đơn vị mua sắm
-
Cán bộ kỹ thuật chuyên môn
-
Đại diện nhà cung cấp
Kiểm tra:
-
Số khung, số máy, CO-CQ
-
Đầy đủ thiết bị gắn theo xe
-
Hoạt động của còi đèn, điều hòa, liên lạc
-
Thiết bị y tế kiểm định (nếu có)
-
Ký biên bản nghiệm thu → bàn giao cho đơn vị sử dụng chính thức
-
Ghi nhận tài sản vào hệ thống quản lý tài sản công
📌 Kết quả: Xe được đưa vào sử dụng, báo cáo lên cấp trên và quyết toán chi phí gói thầu
III. MỘT SỐ LƯU Ý THỰC TIỄN
1. Xe cứu thương là tài sản công đặc thù – không thể mua tùy tiện
-
Bắt buộc phải:
-
Có nhu cầu thực tế rõ ràng
-
Được phê duyệt chủ trương đầu tư
-
Đấu thầu công khai đúng quy trình nếu dùng ngân sách
Nhiều nơi từng bị kiểm toán “tuýt còi” vì mua xe không đúng quy định, vượt tiêu chuẩn hoặc không rõ nguồn tài chính
2. Chọn đúng chủng loại xe cứu thương theo tiêu chuẩn Bộ Y tế
Theo Thông tư 05/2023/TT-BYT, xe cứu thương được chia làm:
-
Loại A: chỉ có cáng + trang bị tối thiểu → dùng vận chuyển thông thường
-
Loại B: có thêm máy hút đàm, monitor, bình oxy, thiết bị cấp cứu cơ bản
-
Loại C: ICU di động – có cả máy thở, máy sốc tim, theo dõi chuyên sâu
Nếu bệnh viện chỉ cần vận chuyển, mua loại B hoặc C sẽ bị xem là lãng phí ngân sách
3. Phải yêu cầu CO – CQ và kiểm định thiết bị y tế đi kèm
-
Xe cứu thương bắt buộc:
-
Mới 100%
-
Có CO (chứng nhận xuất xứ) và CQ (chứng nhận chất lượng)
-
Trang thiết bị y tế gắn theo phải có phiếu kiểm định hoặc nhập khẩu hợp pháp
Một số nhà cung cấp giao xe thiếu chứng từ hoặc thiết bị “trôi nổi”, dễ gây rắc rối trong nghiệm thu và thanh toán
4. Hồ sơ mời thầu cần mô tả rõ tiêu chuẩn kỹ thuật
-
Tránh viết chung chung như “xe cứu thương tiêu chuẩn”
-
Phải liệt kê rõ:
-
Loại xe, chiều dài cơ sở, dung tích máy
-
Cấu hình thiết bị: số lượng bình oxy, loại cáng, hệ thống hút dịch…
-
Thời gian giao hàng, bảo hành, điều kiện thanh toán
Hồ sơ kỹ lưỡng giúp loại bỏ nhà thầu yếu, tránh bị đội giá hoặc nhận xe kém chất lượng
5. Kiểm tra kỹ khi nghiệm thu xe
-
Thành lập hội đồng nghiệm thu độc lập gồm:
-
Đại diện chuyên môn y tế
-
Kỹ sư hoặc nhân sự kỹ thuật
-
Đại diện ban giám đốc đơn vị
Kiểm tra:
-
Số khung – số máy khớp hợp đồng
-
Thiết bị y tế đi kèm có tem kiểm định
-
Còi, đèn ưu tiên, điều hòa, thông tin liên lạc hoạt động bình thường
⚠️ Một số nhà thầu giao xe đúng vỏ nhưng thiếu thiết bị hoặc lắp hàng thay thế không đạt chuẩn
6. Giá tham chiếu cần khảo sát từ 3 báo giá uy tín
-
Trước khi lập dự toán, nên lấy báo giá từ:
-
Các đại lý chính hãng: Ford, Toyota, Hyundai, Isuzu, Mercedes
-
Đơn vị từng cung cấp xe cứu thương cho các bệnh viện khác
Giúp tránh định giá quá thấp (đấu thầu không thành) hoặc quá cao (bị kiểm toán loại bỏ)
7. Giao xe đúng tiến độ – xử phạt nghiêm nếu trễ hạn
-
Hợp đồng nên quy định rõ:
-
Thời hạn giao hàng
-
Phạt 0.05% – 0.1% giá trị hợp đồng/ngày nếu chậm tiến độ
-
Điều kiện thanh toán sau nghiệm thu đạt
KẾT LUẬN
Việc trang bị xe ô tô cứu thương theo Luật Đấu thầu là một quy trình chặt chẽ và minh bạch nhằm đảm bảo hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước, đồng thời đáp ứng đúng yêu cầu kỹ thuật của Bộ Y tế. Các đơn vị cần chuẩn bị kỹ về mặt hồ sơ, tiêu chuẩn kỹ thuật và theo sát quy trình để triển khai thuận lợi.
-
Hiểu đúng luật
-
Lập hồ sơ kỹ lưỡng
-
Giám sát nghiệm thu chặt chẽ
