Ưu tiên xe cứu thương là quy định bắt buộc trong luật pháp Việt Nam nhằm đảm bảo thời gian “vàng” cấp cứu, giảm thiểu tổn thất về sức khỏe và tính mạng cho người dân. Tuy nhiên, trong thực tế, không phải lúc nào việc nhường đường cho xe cứu thương cũng được thực hiện đúng như luật quy định.
Xe cứu thương thuộc nhóm xe được quyền ưu tiên đặc biệt
Ưu tiên xe cứu thương là điều rất quan trọng
Theo Luật Giao thông đường bộ, xe cứu thương khi đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu (có còi, đèn ưu tiên và đang trong tình huống khẩn cấp) được xếp vào nhóm phương tiện ưu tiên số 2, chỉ sau xe quân sự – công an đi làm nhiệm vụ đặc biệt. Khi đó, xe cứu thương có những quyền sau đây:
-
Đi vào bất cứ làn đường nào để đảm bảo tốc độ tiếp cận bệnh nhân.
-
Không bị giới hạn bởi tín hiệu đèn giao thông (đèn đỏ vẫn được quyền đi qua).
-
Được phép đi vào đường cấm, đường một chiều.
-
Các phương tiện khác phải nhường đường tuyệt đối, kể cả khi đang di chuyển đúng làn, đúng tốc độ.
Quy định này nhằm đảm bảo thời gian tiếp cận cấp cứu nhanh nhất, bởi tính mạng người bệnh có thể phụ thuộc từng phút giây.
Người tham gia giao thông phải làm gì khi gặp xe cứu thương?
Khi tham gia giao thông, việc nhận biết và nhường đường cho các phương tiện ưu tiên như xe cứu thương không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là nghĩa cử cao đẹp, góp phần cứu sống tính mạng con người trong những tình huống khẩn cấp.
Quan sát và nhận biết tín hiệu ưu tiên
-
Đèn ưu tiên (nhấp nháy liên tục)
-
Còi hụ đặc trưng
-
Nhiều xe còn dùng loa thông báo để yêu cầu các phương tiện phía trước mở đường
Khi nhận thấy các tín hiệu này, các phương tiện xung quanh phải chuẩn bị nhường đường.
Nhường đường đúng cách
-
Giảm tốc độ và giữ an toàn với xe phía trước
-
Xuống làn bên phải, tạo khoảng trống cho xe cứu thương vượt
-
Trong trường hợp đường hẹp, nên dừng sát lề để nhường
-
Nếu đang dừng đèn đỏ, có thể tiến lên nhẹ để tạo khoảng trống (miễn không gây nguy hiểm)
-
Không bám đuôi xe cứu thương để “ đi ké”
-
Không Cản trở, chen lấn, ép xe cứu thương
-
Không lấn làn trái phép khiến xe cứu thương không thể vượt
Các hành vi này đều bị phạt nặng theo Nghị định về xử phạt giao thông đường bộ.
Mức phạt khi không nhường đường cho xe cứu thương
Nhường đường cho xe cứu thương là nghĩa vụ bắt buộc của mọi người tham gia giao thông. Việc không thực hiện có thể gây chậm trễ trong các tình huống cấp cứu và không chỉ vi phạm pháp luật mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng con người, kèm theo đó là các mức xử phạt nghiêm minh theo quy định.
Đối với ô tô:
-
Phạt 3 – 5 triệu đồng
-
Tước GPLX 1–3 tháng
Đối với xe máy:
-
Phạt 800.000 – 1.000.000 đồng
Hậu quả pháp lý nghiêm trọng hơn
-
Người bệnh tử vong
-
Công việc cấp cứu bị ảnh hưởng nghiêm trọng
Người cản trở có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự, tùy từng trường hợp cụ thể.
Thực trạng ưu tiên xe cứu thương ở Việt Nam: Vì sao còn nhiều bất cập?
Trong khi pháp luật Việt Nam quy định rõ việc ưu tiên đường cho xe cứu thương, thực tế trên đường phố vẫn tồn tại nhiều tình huống xe cứu thương bị ùn tắc hoặc không được nhường đường kịp thời. Những bất cập này không chỉ phản ánh hạn chế trong nhận thức và ý thức chấp hành luật giao thông, mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến mạng sống của người bệnh.
Ùn tắc giao thông tại đô thị lớn
Hà Nội và TP.HCM có mật độ giao thông rất cao, đặc biệt giờ cao điểm.
Nhiều trường hợp xe phía trước muốn nhường nhưng không còn chỗ để né, khiến xe cứu thương phải chờ.
Ý thức của một bộ phận người tham gia giao thông còn thấp
Một số lỗi phổ biến:
-
Giả vờ “không nghe thấy” còi
-
Cố gắng vượt lên trước xe cứu thương
-
Đi sát theo xe cứu thương để tận dụng đường hở
-
Xe máy lấn giữa đường, gây kẹt đầu luồng di chuyển
Tình trạng xe cứu thương “dù”, còi hụ giả
Một số xe cứu thương tư nhân hoặc xe không có nhiệm vụ khẩn cấp nhưng vẫn bật còi, bật tín hiệu ưu tiên.
Điều này khiến người dân mất niềm tin và do dự khi nhường đường.
Hạ tầng giao thông chưa tối ưu cho xe ưu tiên
-
Làn đường ưu tiên
-
Khu vực phân luồng thông minh
-
Hệ thống đèn điều khiển linh hoạt cho xe cấp cứu
Giải pháp nâng cao hiệu quả ưu tiên xe cứu thương
Để việc ưu tiên xe cứu thương thực sự hiệu quả, cần kết hợp từ ba phía: Cơ quan quản lý – Đơn vị vận hành xe cứu thương – Người dân.
Hoàn thiện pháp luật và tăng giám sát
-
Tăng mức phạt với hành vi cố tình cản trở
-
Gắn camera ghi hình trên tất cả xe cứu thương
-
Áp dụng hệ thống camera phạt nguội phát hiện xe không nhường đường
Kiểm soát chặt chẽ xe cứu thương tư nhân
-
Quy định rõ: xe nào được bật tín hiệu ưu tiên
-
Xử lý nặng trường hợp lạm dụng còi hụ, gây mất niềm tin
-
Công khai danh sách doanh nghiệp đủ điều kiện vận hành xe cứu thương
Nâng cao ý thức cộng đồng
-
Tổ chức truyền thông thường xuyên
-
Đưa nội dung “nhường đường cho xe ưu tiên” vào thi GPLX và đào tạo lại định kỳ
-
Khuyến khích người dân chia sẻ các trường hợp cản trở xe cứu thương lên mạng xã hội để nâng cao nhận thức
Ứng dụng công nghệ
-
Điều khiển đèn tín hiệu thông minh cho phép xe cứu thương qua ngã tư nhanh hơn
-
Định vị xe cứu thương trên hệ thống bản đồ để giao thông tự động mở luồng ưu tiên
-
Tích hợp tính năng thông báo “có xe cứu thương đang đến gần” trên ứng dụng giao thông
Vì sao ưu tiên xe cứu thương luôn phải được đặt lên hàng đầu?
Xe cứu thương chở bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch, tai nạn hoặc cần cấp cứu y tế khẩn cấp. Vì tính chất cấp bách này, việc ưu tiên đường cho xe cứu thương không chỉ là quy định pháp luật mà còn là trách nhiệm đạo đức của mọi người tham gia giao thông, giúp cứu sống những mạng người trong giây phút quan trọng.
Liên quan trực tiếp đến tính mạng
Trong cấp cứu y khoa, có 3 thời điểm vàng cực kỳ quan trọng:
-
Thời gian tiếp cận bệnh nhân
-
Thời gian đưa bệnh nhân đến viện
-
Thời gian can thiệp điều trị
Việc bị cản trở đôi khi chỉ 1–2 phút cũng có thể khiến kết cục thay đổi hoàn toàn.
Tăng hiệu quả hệ thống y tế
Một hệ thống giao thông hỗ trợ tốt cho xe cứu thương sẽ:
-
Giảm tỷ lệ tử vong
-
Tăng chất lượng cấp cứu ngoại viện
-
Giảm áp lực cho bệnh viện tuyến trên
Thể hiện văn minh giao thông
Nhường đường cho xe cứu thương không chỉ là tuân thủ luật pháp mà còn phản ánh mức độ văn minh, nhân văn của xã hội.
TỔNG KẾT
Ưu tiên xe cứu thương không chỉ là quy định pháp luật mà còn là hành động nhân đạo, là sự tôn trọng đối với tính mạng con người. Trong bối cảnh giao thông ngày càng phức tạp, mỗi người tham gia giao thông hãy chủ động nhường đường, hỗ trợ xe cứu thương di chuyển thuận lợi. Chỉ một hành động nhỏ của bạn hôm nay có thể là “phút vàng” cứu sống một bệnh nhân nào đó.
