Khi sử dụng xe vận chuyển bệnh nhân hoặc bất kỳ phương tiện nào khác, có một số điều rất quan trọng cần lưu ý để đảm bảo an toàn, hiệu quả và đúng quy trình y tế.

Bởi lẽ, khi vận chuyển bệnh nhân là những thời điểm có thể ảnh hưởng đến tính mạng, kề cận giây phút sinh tử của người bệnh. Do đó, những kiến thức dưới đây đã từng được chia sẻ rất phổ biến để áp dụng thực tế trong bệnh viện, trạm y tế, hoặc đơn vị vận chuyển y tế chuyên nghiệp.

Xe vận chuyển bệnh nhân từ đơn vị Kartenex

I. TRƯỚC KHI VẬN CHUYỂN

1. Kiểm tra tình trạng xe

• Động cơ, phanh, đèn tín hiệu, còi ưu tiên hoạt động tốt.

• Kiểm tra xăng/dầu, nước làm mát, lốp xe, và các phụ kiện đi kèm (kích, bánh xe dự phòng…).

• Hệ thống điều hòa nhiệt độ đảm bảo hoạt động (đặc biệt với bệnh nhân nặng hoặc trẻ em).

2. Chuẩn bị thiết bị y tế, thuốc

• Bình oxy đầy, van hoạt động tốt, có mặt nạ, ống dẫn.

• Monitor theo dõi hoạt động ổn định (đo mạch, huyết áp, SpO2, ECG)

• Máy hút đàm, máy bóp bóng Ambu, máy sốc điện tự động

• Cáng cấp cứu, dây đai an toàn, bộ dụng cụ cố định (cột sống, cổ…). Nếu nghi ngờ chấn thương cột sống, gãy xương, cần cố định đúng cách.

• Thuốc cấp cứu: Adrenalin, Atropin, Diazepam, Dopamin, thuốc giảm đau, an thần…

• Dịch truyền: NaCl 0.9%, Ringer Lactate, Glucose…

• Vật tư y tế: Kim luồn tĩnh mạch, bơm tiêm, găng tay, khẩu trang, băng gạc, nước sát khuẩn…

3. Hồ sơ bệnh nhân

• Đơn chuyển viện (nếu có)

• Mang theo bệnh án, kết quả xét nghiệm, hình ảnh học (CT, X-quang, MRI…)

• Giấy tờ tùy thân của bệnh nhân (nếu cần thiết).

• Ghi chú rõ tình trạng bệnh nhân, thuốc đang sử dụng, dị ứng nếu có.

4. Nhân sự cấp cứu

• Người lái xe phải được đào tạo vận hành xe cứu thương, thông thạo đường đi, có kỹ năng xử lý tình huống giao thông khẩn cấp

• Nhân viên y tế phải có kỹ năng sơ cấp cứu và xử lý tình huống khẩn cấp. Tùy tình trạng bệnh nhân mà sắp xếp thêm nhân sự phù hợp (ví dụ: sản phụ, bệnh nhân nặng, cần bác sĩ chuyên khoa).

• Báo trước cho cơ sở y tế nơi sẽ tiếp nhận để họ chuẩn bị nhân lực và thiết bị sẵn sàng

• Đảm bảo thời gian vận chuyển hợp lý, tránh tắc đường nếu cấp cứu

5. An toàn và phòng ngừa lây nhiễm

• Trang bị phương tiện bảo hộ cá nhân (PPE) nếu bệnh nhân nghi nhiễm bệnh truyền nhiễm

• Vệ sinh, khử khuẩn xe trước và sau vận chuyển

• Đảm bảo bệnh nhân và nhân viên y tế đeo khẩu trang trong suốt hành trình (nếu cần)

II. TRONG QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN

1. Theo dõi bệnh nhân liên tục

• Đo mạch, huyết áp, nhịp thở, SpO2 định kỳ

• Quan sát dấu hiệu suy hô hấp, tụt huyết áp, co giật, mất ý thức…

• Ghi lại diễn tiến lâm sàng, giờ dùng thuốc (nếu có)

2. Đánh giá tình trạng bệnh nhân

• Chẩn đoán ban đầu: Biết rõ tình trạng bệnh lý, mức độ nặng nhẹ để quyết định cách vận chuyển phù hợp

• Ổn định sinh hiệu: Kiểm tra mạch, huyết áp, nhịp thở, SpO2, ý thức (theo thang điểm Glasgow)

• Hô hấp và tuần hoàn: Bệnh nhân có cần hỗ trợ thở máy, oxy hay thuốc vận mạch không?

3. Đảm bảo an toàn và cố định

• Cố định bệnh nhân chắc chắn bằng dây đai và cáng

• Đối với bệnh nhân chấn thương cột sống: dùng nẹp, băng định hình, cáng cứng

• Hạn chế rung lắc, xóc mạnh – đặc biệt khi di chuyển ở địa hình xấu

4. Can thiệp y tế nếu cần

• Thở oxy liên tục cho bệnh nhân suy hô hấp.

• Bóp bóng khi bệnh nhân ngừng thở hoặc hô hấp yếu.

• Tiêm/truyền thuốc cấp cứu khi có diễn tiến xấu

• Đảm bảo bệnh nhân được cố định chắc chắn, tránh sang chấn

5. Vận hành phương tiện an toàn

• Lái xe có kinh nghiệm điều khiển xe cứu thương, biết sử dụng còi, đèn ưu tiên đúng cách

• Tuân thủ luật giao thông, không gây nguy hiểm cho người đi đường và bệnh nhân

• Lựa chọn tuyến đường ngắn nhất, ít xóc nhất

III. BÀN GIAO BỆNH NHÂN

1. Liên hệ trước với nơi tiếp nhận

• Báo trước để bệnh viện chuẩn bị tiếp nhận cấp cứu (qua điện thoại hoặc hệ thống)

• Cung cấp thông tin sơ bộ: tuổi, giới, chẩn đoán ban đầu, tình trạng hiện tại

2. Bàn giao bệnh nhân

• Bàn giao trực tiếp với nhân viên y tế nơi nhận

• Trình bày tình trạng bệnh nhân trong quá trình di chuyển, can thiệp đã thực hiện

• Giao đầy đủ hồ sơ, phim ảnh, thuốc (nếu còn lại)

3. Ghi nhận, khử khuẩn xe

• Ghi chép lại nhật trình vận chuyển, giờ đi – giờ đến – tình trạng bệnh nhân

• Vệ sinh và khử khuẩn toàn bộ xe và thiết bị y tế

• Bổ sung lại vật tư và thuốc đã sử dụng

Xe vận chuyển bệnh nhân đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, đặc biệt trong công tác cấp cứu và chuyển viện. Việc sử dụng đúng loại xe, trang bị đầy đủ thiết bị y tế và bố trí nhân sự phù hợp sẽ giúp đảm bảo an toàn tối đa cho bệnh nhân trong quá trình di chuyển.

Đồng thời, việc tuân thủ quy trình, đánh giá tình trạng bệnh nhân trước vận chuyển và phối hợp hiệu quả giữa các cơ sở y tế sẽ góp phần nâng cao chất lượng điều trị và cứu sống người bệnh kịp thời. Vì vậy, việc đầu tư, nâng cấp và sử dụng hiệu quả xe vận chuyển bệnh nhân là một trong những yếu tố quan trọng trong việc phát triển hệ thống y tế hiện đại và toàn diện.