Nhân sự y tế trên xe cứu thương đóng vai trò then chốt trong việc cấp cứu, hồi sức và vận chuyển người bệnh an toàn từ hiện trường đến cơ sở y tế. Tùy theo mức độ nghiêm trọng của ca bệnh, kíp xe cứu thương có thể bao gồm bác sĩ cấp cứu, điều dưỡng cấp cứu, nhân viên y tế và kíp hồi sức cấp cứu chuyên sâu. Mỗi vị trí đều có nhiệm vụ riêng, phối hợp chặt chẽ để giành lại sự sống cho người bệnh trong “thời gian vàng”.
Bác sĩ cấp cứu – Người chỉ huy chuyên môn trên xe cứu thương
Bác sĩ cấp cứu trên xe cứu thương là người chịu trách nhiệm cao nhất về chuyên môn trong cấp cứu ngoại viện. Với vai trò người chỉ huy, bác sĩ không chỉ trực tiếp xử trí người bệnh mà còn điều phối ê-kíp, đảm bảo các can thiệp y khoa được thực hiện kịp thời, an toàn và hiệu quả trước khi bệnh nhân được đưa đến cơ sở điều trị.
-
Tai nạn giao thông nghiêm trọng
-
Ngưng tim, ngưng thở
-
Đột quỵ, nhồi máu cơ tim
-
Chấn thương đa cơ quan
Vai trò chính của bác sĩ cấp cứu:
-
Đánh giá nhanh tình trạng bệnh nhân ngay tại hiện trường
-
Đưa ra chẩn đoán ban đầu và chỉ định cấp cứu phù hợp
-
Thực hiện các thủ thuật y khoa khẩn cấp (đặt nội khí quản, sốc điện, dùng thuốc cấp cứu…)
-
Quyết định phương án vận chuyển và cơ sở y tế tiếp nhận
Bác sĩ là nhân sự y tế quan trọng trên xe cứu thương
Điều dưỡng cấp cứu – Cánh tay hỗ trợ không thể thiếu
Điều dưỡng cấp cứu là người trực tiếp chăm sóc và theo dõi bệnh nhân liên tục trong suốt quá trình di chuyển. Điều dưỡng cấp cứu cần có kỹ năng phản ứng nhanh, kinh nghiệm xử lý tình huống và khả năng phối hợp nhịp nhàng với bác sĩ.
-
Theo dõi mạch, huyết áp, nhịp thở, SpO₂
-
Thiết lập đường truyền, tiêm thuốc theo chỉ định bác sĩ
-
Hỗ trợ hồi sức tim phổi (CPR)
-
Chuẩn bị và kiểm tra trang thiết bị y tế trên xe cứu thương
Nhân viên y tế – Hỗ trợ cấp cứu và vận chuyển an toàn
Nhân viên y tế trên xe cứu thương thường đảm nhận vai trò hỗ trợ kỹ thuật và hậu cần y tế. Dù không trực tiếp ra y lệnh, nhân viên y tế là mắt xích quan trọng giúp quy trình cấp cứu diễn ra trơn tru.
Vai trò của nhân viên y tế:
-
Hỗ trợ di chuyển, cố định bệnh nhân
-
Chuẩn bị cáng, oxy, dụng cụ cấp cứu
-
Hỗ trợ điều dưỡng và bác sĩ trong các thao tác khẩn cấp
-
Đảm bảo an toàn cho bệnh nhân trong quá trình vận chuyển
Kíp cấp cứu – Sự phối hợp đồng bộ vì tính mạng bệnh nhân
Một kíp cấp cứu chuyên nghiệp giúp nâng cao tỷ lệ sống sót cho người bệnh trong tình huống nguy cấp. Kíp cấp cứu trên xe cứu thương là tập hợp các nhân sự y tế làm việc theo nhóm, thường gồm:
-
1 bác sĩ cấp cứu
-
1 điều dưỡng cấp cứu
-
1–2 nhân viên y tế
Vai trò của kíp cấp cứu:
-
Phối hợp nhanh, chính xác trong từng tình huống
-
Đảm bảo xử trí bệnh nhân liên tục từ hiện trường đến bệnh viện
-
Giảm thiểu rủi ro và biến chứng trong quá trình vận chuyển
Hồi sức cấp cứu – Nhân sự chuyên sâu cho ca bệnh nguy kịch
Trong các ca đặc biệt nặng, xe cứu thương có thể được tăng cường nhân sự hồi sức cấp cứu. Họ không chỉ là những người thầy thuốc giỏi chuyên môn, mà còn là lực lượng tinh nhuệ, vững vàng trước áp lực cao, sẵn sàng đối mặt với các ca bệnh phức tạp và biến đổi khó lường. Kíp hồi sức cấp cứu thường được triển khai trong cấp cứu liên viện, vận chuyển bệnh nhân ICU, tai nạn hàng loạt, thảm họa…
Đặc điểm của kíp hồi sức cấp cứu:
-
Chuyên môn cao về hồi sức tim phổi
-
Thành thạo sử dụng máy thở, máy sốc tim, monitor theo dõi
-
Xử lý các ca bệnh nguy kịch trong suốt quá trình di chuyển
Quy trình cấp cứu trên xe cứu thương chuẩn y khoa và an toàn
Quy trình cấp cứu trên xe cứu thương là chuỗi các bước chuyên môn được thực hiện liên tục từ khi tiếp nhận thông tin cấp cứu cho đến khi bàn giao bệnh nhân tại cơ sở y tế. Việc tuân thủ đúng quy trình giúp xử trí kịp thời trong “thời gian vàng”, giảm biến chứng và nâng cao tỷ lệ sống sót cho người bệnh. Bước đầu tiên trong quy trình cấp cứu trên xe cứu thương là tiếp nhận cuộc gọi cấp cứu từ người dân, bệnh viện hoặc cơ quan chức năng.
Sau khi đánh giá sơ bộ, trung tâm cấp cứu sẽ điều động xe cứu thương phù hợp, bố trí kíp cấp cứu (bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế), chuẩn bị trang thiết bị cấp cứu cần thiết
Nội dung tiếp nhận gồm:
-
Địa điểm xảy ra cấp cứu
-
Tình trạng bệnh nhân (tai nạn, ngưng tim, đột quỵ, chấn thương…)
-
Số lượng bệnh nhân
-
Yêu cầu hỗ trợ đặc biệt (hồi sức, oxy, cáng, bác sĩ…)
Tiếp cận hiện trường và đánh giá ban đầu bệnh nhân
Khi xe cứu thương đến hiện trường, kíp cấp cứu tiến hành đánh giá nhanh tình trạng bệnh nhân theo nguyên tắc ABCDE. Mục tiêu là phát hiện nhanh các tình trạng đe dọa tính mạng để xử trí ngay tại chỗ. Đánh giá ban đầu bao gồm:
-
A (Airway): Đường thở
-
B (Breathing): Hô hấp
-
C (Circulation): Tuần hoàn
-
D (Disability): Ý thức, thần kinh
-
E (Exposure): Toàn thân, chấn thương tiềm ẩn
Thực hiện cấp cứu và hồi sức tại hiện trường
Bác sĩ cấp cứu sẽ chỉ đạo toàn bộ quá trình, điều dưỡng và nhân viên y tế phối hợp thực hiện nhanh chóng. Trong quy trình cấp cứu trên xe cứu thương, việc xử trí ban đầu tại hiện trường có vai trò quyết định.
Các biện pháp cấp cứu thường thực hiện:
-
Hồi sức tim phổi (CPR)
-
Thở oxy hoặc hỗ trợ hô hấp
-
Cố định cột sống, gãy xương
-
Cầm máu, băng bó vết thương
-
Sử dụng thuốc cấp cứu theo chỉ định
Vận chuyển bệnh nhân an toàn trên xe cứu thương
Đây là giai đoạn quan trọng trong quy trình cấp cứu ngoại viện, đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng của toàn bộ kíp cấp cứu. Sau khi ổn định ban đầu, bệnh nhân được đưa lên xe cứu thương và tiếp tục theo dõi trong quá trình di chuyển.
Trong quá trình vận chuyển:
-
Theo dõi liên tục mạch, huyết áp, nhịp thở
-
Duy trì oxy, truyền dịch, thuốc cấp cứu
-
Xử trí kịp thời nếu bệnh nhân diễn biến xấu
-
Đảm bảo bệnh nhân được cố định an toàn trên cáng
Thông báo và chuẩn bị bàn giao tại cơ sở y tế
Việc này giúp bệnh viện chủ động ekip và phương tiện để tiếp nhận bệnh nhân nhanh chóng. Trước khi đến bệnh viện, kíp cấp cứu sẽ:
-
Liên hệ cơ sở y tế tiếp nhận
-
Thông báo tình trạng bệnh nhân
-
Chuẩn bị hồ sơ cấp cứu ban đầu\
Bàn giao bệnh nhân và hoàn tất quy trình cấp cứu
Sau bàn giao, kíp cấp cứu hoàn tất hồ sơ và chuẩn bị sẵn sàng cho ca cấp cứu tiếp theo. Bước cuối cùng trong quy trình cấp cứu trên xe cứu thương là bàn giao bệnh nhân cho nhân viên y tế tại bệnh viện.
Nội dung bàn giao gồm:
-
Tình trạng bệnh nhân lúc tiếp nhận
-
Các can thiệp đã thực hiện
-
Thuốc đã sử dụng
-
Diễn biến trong quá trình vận chuyển
Tầm quan trọng của quy trình cấp cứu trên xe cứu thương
-
Giảm thời gian xử trí ban đầu
-
Hạn chế biến chứng nguy hiểm
-
Nâng cao hiệu quả cấp cứu ngoại viện
-
Đảm bảo an toàn cho bệnh nhân và nhân sự y tế
Một quy trình cấp cứu trên xe cứu thương chuyên nghiệp chính là yếu tố then chốt giúp giành lại sự sống cho người bệnh.
Kết luận
Nhân sự y tế trên xe cứu thương không chỉ là người đưa bệnh nhân đến bệnh viện, mà còn là tuyến cấp cứu đầu tiên quyết định sự sống còn. Sự phối hợp giữa bác sĩ cấp cứu, điều dưỡng cấp cứu, nhân viên y tế và kíp hồi sức cấp cứu giúp đảm bảo người bệnh được chăm sóc đúng cách, kịp thời và an toàn nhất.
